سلسله مراتب فضایی در طراحی معماری

سلسله مراتب فضایی در طراحی معماری سلسله مراتب را می توان در معماری و شهرسازی گذشته ایران در سطوح خرد(تک بنا) و در مقیاس کلان(شهری) و مجموعه ها جستجو کرد.ولی به اختصار به جستجوی آن در تک بنا و مجموعه ها میپردازیم.

به طورکلی سلسله مراتب را در زمینه تک بنا میتوان در موارد زیر مورد تجزیه و تحلیل قرار داد:

1-ورود، حدفاصل بین فضای عمومی و فضای نیمه خصوصی شامل گشایش اولیه، هشتی، دالان و حیاط.

2-ورود به فضاهای مختلف شامل هشتی های داخلی، دالانها و دهلیزهای داخلی.

3-نور، تاریک و روشن (عبور از یک فضای کاملا روشن برای رسیدن به فضای با کیفیت متفاوت، اهمیت استفاده از نور طبیعی) مانند مسجد شیخ لطف الله در ربط با میدان و ورودی آن و یا مدرسه آقا بزرگ کاشان که تغییر در کیفیت نور کمک شایان توجهی به امر سلسله مراتب فضایی می کند.

4- اختلاف سطح برای تاکید به امر سلسله مراتب.

5-استفاده از کف سازی های متفاوت برای تاکید بر امر سلسله مراتب.

6-استفاده از کیفیات متفاوت مصالح برای تاکید بر امر سلسله مراتب.

7-استفاده از فضای باز و بسته برای تعریف کیفیات متفاوت فضا.

8-استفاده از انواع پوشش ها برای تاکید بر این کیفیات فضایی.

سلسله مراتب فضایی در طراحی معماری

سلسله مراتب و مجموعه های شهری

بخش عمده ای از مجموعه های شهری در معماری ایران در ارتباط با بازارها شکل گرفته اند، همانند مجموعه وکیل کرمان، مجموعه گنجعلی خان در کرمان، مجموعه خان یزد، محموعه وکیل شیراز، مجموعه سعدالسلطنه در قزوین و مجموعه حاج آقا علی در کرمان.

این مجموعه ها به لحاظ سلسله مراتب در مفاهیم گسترده تری قابل بررسی هستند:

1-ارتباط با محورها و استخوان بندی اصلی شهره ها مانند محورهای بازار( سلسله مراتب گذار از شهر به یک مجموعه)

2-پیدایش میادین یا فضاهای گشاده میان سرا

الف-وجود شفافیت در میادین فوق  مانند میدان گنجعلی خان در مجموعه فوق الذکر (کرمان) یا مانند میدان نقش جهان اصفهان قبل از آنکه جرزهای آن در اواخر دوره صفوی بسته شده و تبدیل به مغازه های فعلی گردد.

سلسله مراتب فضایی در طراحی معماری

ب-پیدایش نقاط عطف به لحاظ پلانیمتریک و حجمی مانند پوشش تیمچه ابراهیم خان در بازار زنجان یا پوشش چهارسوق اصلی در ربط با مجموعه گنجعلی خان در بازار کرمان که از میدان گنجعلی خان به عنوان نقطه عطف قابل تشخیص می گردد. در پلانیمتری مجموعه این چهارسوق تبدیل به نقطه عطف و تقسیم بین محورهای بازار و مجموعه می گردد.نمود سازه ای آن به کیفیت فضایی افزوده و در مجموع پیدایش آن، نقطه عطف حجمی را به لحاظ کیفی تقویت می کند.

3-نمود سلسله مراتب در فضاهای تقسیم در ربط با عملکردهای گوناگون (تاثیر خیابان بر طراحی فضای شهری)

4-ایجاد ریتم یا تکرار در میان سراها و میادین مربوط به مجموعه ها با تضمین نوعی انتظام در شکل گیری فضایی.

سلسله مراتب فضایی در طراحی معماری

 

 

در طراحی معماری چه نکاتی را باید رعایت کرد

2 دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


9 + هفت =