معماری پیش از تاریخ

معماری پیش از تاریخ (بخش دوم)

معماری پیش از تاریخ (بخش دوم) قدر مسلم این است که دوره میان سنگی در اروپا، همزمان با عقب نشینی یخچال ها و نابودی ماموت ها بوده است.در این دوره، انسان موفق به اهلی کردن سگ شد.

معماری پیش از تاریخ (بخش دوم) در دوره میان سنگی که برخی از دانشمندان آن را، مرحله گذر از دوران پارینه سنگی به نوسنگی دانسته اند، ابزارهای سنگی و نحوه زندگی انسان نخستین، قدری پیشرفت داشته است، به این دلیل، دوره میان سنگی را مقدمه ای بر دوره نوسنگی میدانند. مقالات مرتبط

معماری پیش از تاریخ (بخش دوم) دوره نوسنگی:

در دوره نوسنگی انسان در راه تسلط بر محیط خویش گام بزرگی برداشت. در این دوره بود که انسان به کشاورزی پرداخت و موفق به اهلی کردن جانوران وحشی شد، با اینکار از شکار کردن به کشاورزی و دامداری و تشکیل نخستین گروه های روستایی روی آورد. به طور کلی دوره نوسنگی، دوره ای است که بشر از طبیعت جدا شده و دست به ساختن و تغییر محیط طبیعی خود زد.

اصولا بزرگترین تحول در طول تاریخ پیدایش انسان را میتوان به مرحله نسبت داد، که بشر از مراحل مختلف جمع آوری و گردآوری خوراک به تولید خوراک رسید. ایجاد خانه یا کلبه از شاخه ها، اولین ساخته دست بشر بود، که شکلی مدور داشت. انتخاب فرم دایره ای برای خانه از نظر اصول تکنیکی بیشتر به خاطر مشکلات سقف آن بوده است، عده ای معتقدند که انسان این فرم را از طبیعت و چیزهایی که در آن برای او ناشناخته و مظهر عظمت بوده اند، مصل خورشید و ماه، تقلید کرده است.

کهن ترین آثار ساختمانی ساخته شده توسط بشر

کهن ترین منطقه ای که آثار ساختمانی ساخت بشر، در آن ایجاد گردید، در خاورمیانه بوده است، به همین دلیل است که این منطقه را گهواره تمدن نامیده اند. در منطقی از اروپا، سنگ های عظیمی را بدون استفاده از ملات، روی هم قرار داده اند، ظاهرا این بناها جنبه مذهبی داشته است. بعضی از این بناها مقبره و یا خانه مردگان بوده اند که دو سنگ بزرگ عمودی به عنوان پایه و سنگ بزرگ دیگری بر روی آن، به عنوان سقف به کار رفته است. این آثار تحت عنوان دولمن شناخته شده است.

استون هنج:

اثر معروف دیگر استون هنج است که در سالزبوری جنوب انگلستان قرار دارد. این بنای دایره ای به قطر 100 متر را تشکیل داده است که با 120 قطعه سنگ یکپارچه به ارتفاع 5 متر و هر یک به وزن 50 تن به وجود آمده است.مجموع سوراخ ها و حدفاصل میان سنگ ها 56 متر است. این مجموعه حتی در دوران رومی ها نیز مورد توجه قرار گرفته است. اما مطالعه جدی آن از سال 1666 میلادی آغاز گردید. تا کنون بسیاری از جنبه های ناشناخته این مجموعه را شناخته و روشن ساخته اند که بنای مذبور در حقیقت یک رصدخانه بوده است.

امروزه می دانند که محور این تاسیسات در نقطه ای نصب شده، که در آن نقطه خورشید در تغییرات تابستانی خود در افق طالع می شده است. که خسوف و کسوف را با آن پیش بینی میکردند و حتی 19 سال دوران حرکت ماه را ممکن است، ستاره شناسان عهد حجر با آن مطالعه کرده باشند. پژوهشگران در سال های اخیر به این نتیجه رسیده اند که این مجموعه آثار سنگی وظیفه یک کامپیتوتر ستاره شناسی را نیز عهده داشته است.

معماری پیش از تاریخ

انسان از زمانی که پای از غار بیرون نهاد و روی به دشت آورد، به فکر ایجاد سرپناهی که، دست ساز خویش باشد افتاد. سرپناه های نخستین انسان، به صورت بسیار ابتدایی بود، نمونه های این نوع آثار اولیه معماری متعلق به حدود 8000 ق.م است، که در برخی از نقاط جهان به جای مانده است. با تحولی که در نحوه زندگی انسان روی داد پیشرفتی که در تکنولوژی ابزاری پدید آمد، معماری آثار ساختمانی نیز پیرفت نمود و به اشکال و فرم های خاصی پدید آمد.

تپه علی کش در دهلران

پی دیوار ها از قلوه سنگ بود و روی آن را با لایه های گل که از رسوبات قرمز و به رنگ طبیعی بود وبا قطعاتی به شکل خشت، به ابعاد تقریبی 10*15*25 سانتی متر، جدا میکردند و با آنها کلبه های خود را بنا مینمودند. دیوارها بین 25 تا 40 سانتی متر ضخامت داشت و اتاق ها را در حدود 2*5/2 میساختند. این نمونه مصالح مورد استفاده در تپه علی کش در دهلران خوزستان بوده است، که آثار آن مربوط به دوره نوسنگی است. در این دوره خانه ها به صورت تک اتاقه بوده است که مدخل ورودی آنها حدود 5/1 متر عرض داشت. به نظر میرسد کف اتاق ها از گل یا خاک نرم کوبیده شده باشد، از جزییات ساختمانی اطلاع دیگری در دست نیست.

معماری دوره نوسنگی در اکثر مناطق، احتمالا با به کارگیری مصالح و فرم و نقشه یکسانی، رایج بوده است. البته برخی از مناطق جهان در مرحله پیشرفته تری قرار داشتند. آنچنان که از آثار به جای مانده برمی آید، انسان هم در روند تکاملی زندگی و هم در معماری، پیشرفت چشمگیری حاصل نموده، به طور مثال بعدها توانست گل طبیعی را به خشت مبدل سازد و پس از گذشت سالها و اندوختن تجارب بسیار، از آن نیز، به عنوان خشت پخته و مصالح بسیار عالی استفاده نماید.

از آثار دوره نوسنگی جهان که حائز اهمیت است مکان هایی مانند اریحا در اردن، چاتال هیوک در آناتولی (ترکیه) هستند که به شرح مختصری درباره هرکدام میپردازیم:

اریحا: از شهرهای قدیمی در خاورمیانه است، که در دره رود اردن واقع شده است. این منطقه در اوایل هزاره نهم قبل از میلاد، یک دهکده کوچک بود، که به عنوان یک روستای متعلق به دوره نوسنگی قدیم، در حدود هشت هزار سال پیش از میلاد، دستخوش تحولی شگفت انگیز شد زیرا در این شهر، خانه های خشتی بر پی های سنگی مدور یا بیضی شکل ساخته می شدند، با افزایش ثروت شهر و همسایگان نیرومند، ضرورت حفاظت از شهر به ایجاد نخستین استحکامات شناخته شده سنگی در تاریخ بشر انجامید.

در اواسط هزاره هشتم، به طور تقریبی جمعیت شهر به بیش از 2000 نفر رسید. خندقی عریض و سنگی داشت و دیوارهایی به قطر 5/1 متر گرداگردش کشیده شده بود. از ارتفاع دیوار 360 سانتی متر بلندی باقی مانده بود و داخل آن نیز یک سنگ بزرگ مدور، به قط 9 متر برجای مانده است. در حدود 7000 سال پیش از میلاد، ساکنان اولیه شهر راتخلیه کردند ولی ساکنان جدید آن در اوایل هزاره هفتم وارد شهر شدند مهاجران خانه هایی با خشت های خام چهارگوش با پی های سنگی می ساختند و کف و دیوارهای آنها را استادانه گچ کاری و رنگ آمیزی میکردند.

معماری پیش از تاریخ

چاتال هیوک: شاید مهم تر از کشفیات اریحا، چاتال هیوک و حاجیلار در آناتولی باشد. تاریخ آن از 6500 تا 5700 پیش از میلاد است. آثار موجود در محلی به وسعت 13000 متر مربع قرار داشته که یک فرهنگ نوسنگی به شمار میرود. در کنار اریحا چاتال هیوک را یکی از نخستین تلاش های بشر برای پی ریزی زندگی شهری دانسته اند. نظم موجود در نقشه شهر، نشان می دهد که آن را طبق نقشه ای نظری یا غیر تجربی ایجاد کرده اند. ویژگی این شهر این است که هیچ خیابان یا کوچه ای ندارد. خانه ها از چشت به یکدیگر چسبیده اند و از پشت بام به یکدیگر راه دارند.

خانه سازی امروزی

این طرز خانه سازی ممکن است که امروزه کار غیر ممکنی به نظر بیاید اما دارای امتیازاتی است، این ساختمان ها که حایل یکدیگر بودند استحکامی بیش از ساختمان های تک ایستاده پیدا میکردند. چون دورتا دور شهر را حلقه پیوسته ای از ساختمان های دارای دیوارهای یکسره و روبه دهکده محاصره کرده بود و دفاع از آن آسان بود. اگر دشمنی قادر بود دیوار بیرونی را بشکند، به جای آنکه داخل شهر شود داخل اتاقی میشد که مدافعانش روی پشت بام ایستاده بودند و این امر برای دشمنان اسباب خطر بود.

در بعضی از نقاط فضای باز حیاطی در میان انبوه متراکم ساختمان ها ایجاد شده، که به عنوان محل جمع آوری زباله مورد استفاده قرار میگرفته است. خانه ها به اندازه های مختلف ولی با نقشه ای واحد ساخته میشدند، دیوارهایشان از خشت خام بود و با کلاف های محکم چوبی تقویت میشدند. دیوارها و کف اتاق ها را گچ کاری و رنگ آمیزی می کردند و از سکوهای کنار دیوار، برای خوابیدن کار کردن و غذا خوردن استفاده میکردند.

 معماری پیش از تاریخ (بخش اول)

1 دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


− شش = 3